Enkele kenmerken van het gebied
Het oversteken van de grens van Hainaut (Henegouwen) is een dagelijkse bezigheid voor ons geworden. Dankzij de Europese Unie lijkt het lang geleden dat de grens nog een echte barrière was. Voor de natuur was deze kunstmatige grens nooit een belemmering: het water circuleert vrij en dieren verplaatsen zich ongehinderd. De landschappen en de biodiversiteit van de beide aangrenzende natuurparken zijn namelijk hetzelfde. Een rijk, maar kwetsbaar erfgoed dat over de grenzen moet worden beheerd.
Het grensoverschrijdende natuurpark van Le Hainaut is een gebied met 255.000 inwoners op een oppervlak van nauwelijks 75.000 hectare. Het betreft dus een gebied met een hoge bevolkingsdichtheid, dat aan de rand van de Franse agglomeraties Valenciennes en Douai en de Belgische agglomeraties Doornik en Bergen ligt. Ondanks deze bevolkingsdruk herbergt dit grensoverschrijdende natuurpark unieke natuurgebieden van hoge kwaliteit die bescherming verdienen tegen bedreigingen als de overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen, het door de mens aanwenden van grond voor materiële doeleinden en de verarming van het erfgoed. Om deze reden is ongeveer een derde van het grensoverschrijdende natuurpark opgenomen in het Natura 2000-netwerk.
Het belangrijkste element dat de biodiversiteit in de natuurgebieden van het park, de rijkdom van het gebied en zijn landschappen verklaart, is water. De structurerende ‘aderen’ van het grensoverschrijdende gebied zijn namelijk de Schelde en de Scarpe. Eerstgenoemde is een internationale rivier die, vanuit Douai, van het zuiden naar het noorden van het natuurpark loopt en vervolgens richting Doornik stroomt. De Scarpe daarentegen is een rivier die aan de Franse kant van het park circuleert en op enkele honderden meters van de grens uitkomt in de Schelde. Deze twee waterlopen, waarvan de waterkanten begroeid zijn met oevervegetatie, zijn de belangrijkste ecologische verbindingszones van het gebied. Bovendien vindt men in het park nog meer natuurlijke waterhabitats, de zeldzame en waardevolle draslanden. Het gaat daarbij om moerassen, veengebieden of meren die deels het resultaat zijn van grondverzakkingen ten gevolge van de vroegere mijnbouw, waarvan de sporen nog goed zichtbaar zijn in een deel van het grensoverschrijdende natuurpark. Tenslotte telt het park meerdere bossen, voornamelijk eiken- en beukenbossen. De grootste is het bos van Saint Amand, maar er zijn er meer zoals het bos van Bon-Secours dat door de grens in tweeën wordt gesplitst.
Het grootste deel van het gebied bestaat echter uit landbouwoppervlak: meer dan de helft van het grondgebied van het grensoverschrijdende park. De gebieden met graangewassen zijn het meest uitgestrekt, maar er zijn ook veel weiden, tuinderijen en boomgaarden te vinden.
Enkele cijfers ter vergelijking:
Regionaal natuurpark Scarpe-Escaut -55 gemeentes in het natuurpark, 2 aangesloten gemeentes, 7 randsteden -193.000 inwoners -49.000 hectare -390 inw. per km2 -24% bebossing |
Natuurpark Les Plaines de l’Escaut -42 dorpen, gegroepeerd in 6 gemeentelijke entiteiten -63.000 inwoners -26.000 hectare -240 inw. per km2 -20% bebossing
|
